بررسی گونه های شعر غنایی در دیوان وحشی بافقی

وحشی بافقی(939؟-991؟) با ارائة آثاری ماندگار در شعر فارسی، از جمله شاعرانی است که با وجود پیروی از بزرگان ادبی گذشته، توانسته‌ است خود را از تقلید صرف، رهایی دهد و از آن، گامی فراتر نهد. او به‌جای هنرنمایی‌های متکلّفانه و کاربرد صنایع مفاخره‌آمیز، تلاش خود را در جهت ارتقای معانی با زبانی سهل و ممتنع، متمرکز کرده ‌است. از ابتکارات وحشی تغییراتی است که در برخی از انواع فرعی غنایی پدید آورده ‌است. در این نوشتار تلاش کرده‌ایم انواع ادبی و غنایی را در آثار او بررسی کنیم تا از طریق مقایسه، ابتکارات او در چهارچوب و مضمون را بشناسیم. برخی از خلّاقیت‌های این شاعر در سطح وسیع‌تر پدید آمده و شناخته ‌شده‌تر است؛ مانند: نقش او در زمینة ارتقای طرز واسوخت در غزل‌ و ترکیب‌بند، خلق مثنوی فرهاد و شیرین و ناظر و منظور، ابتکار در انواع فرعی طنز، نظیر قسمت‌نامه و حمارنامه، گسترش ساقی‌نامه در قالب و وزنی روان‌تر، سرودن ترکیب‌بندهایی با مضمون مرثیه و واسوخت و انواعی دیگر، شامل: مناجات‌نامه، تعمیه و ماده‌تاریخ، مناظره، نقیضه، اخوانیه، مفاخره نیز ابتکاراتی داشته‌است که کم‌تر شناخته شده‌است.